Bir Kuş Nasıl Bir Ülkenin İsmini Değiştirdi?

Türkçe, ticaret ve tarihin alışılmadık bir karışımı, uzun süredir "Turkey" olarak bilinen ülkenin dünya genelinde "Türkiye" olarak adlandırılmasını istemesine neden oldu. Yetkililer, bu adımın ülkenin imajını keskinleştirmeyi ve İngilizce adıyla aynı olan kuşla olan bağı koparmayı hedeflediğini belirtti.

Değişiklik, 2022'de Ankara'nın Birleşmiş Milletler'e resmi talepte bulunmasının ardından resmiyet kazandı. O dönemin Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, bu değişimi ülkemizin marka değerini artırmak ve uluslararası forumlarda ülkenin kimliğini daha net bir şekilde sunmak amacıyla planlanmış bir yeniden markalaşmanın parçası olarak tanımladı.

Kuş ve ülke arasındaki bağ, yüzyıllar önce ve tesadüfen başladı. Evcil hindi, aslında Mesoamerika'dan gelmektedir. İspanyol kaşifler 16. yüzyılda kuşu Avrupa'ya getirdi.

Avrupalılar, Ticaret yolları aracılığıyla Osmanlı topraklarına bağlı olarak gelen bir başka kuş, Afrika tavuğunu zaten görmüşlerdi. Tüccarlar ve tüketiciler bu iki kuşu karıştırdılar. Zamanla, İngilizce konuşanlar Amerikan kuşunu "turkey" olarak adlandırmaya başladı. Gerçek kökeni anlaşıldıktan sonra bile bu isim devam etti.

Devlet yetkilileri isim değişikliğini bir düzeltme olarak çerçevelediler. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Türkiye"nin ülkenin kültürünü, medeniyetini ve değerlerini daha iyi yansıttığını söyledi.

Devlet kampanyaları "Made in Türkiye" gibi etiketleri teşvik etti ve yabancı hükümetler ve şirketlerin yeni formu benimsemelerini istedi. Bu teşvik, BM ve diplomatik ortaklara gönderilen resmi mektupları da içeriyordu.

Türkiye dışında, tepkiler karışık oldu. Bazı uluslararası kuruluşlar ve hükümetler, resmi belgelerde bu yazım biçimini benimsedi. Diğerleri, stil kılavuzlarını ve daha geniş kamu alışkanlıklarını gerekçe göstererek daha yavaş hareket etti.

ABD Dışişleri Bakanlığı, talebin ardından birçok resmi bağlamda tercih edilen yazımı kullanacağını açıkladı.

Analistler, bu adımı hem standart bir ulus markalaşma adımı hem de siyasi bir jest olarak değerlendirdi. Destekçiler, değişikliğin iç ismin geri kazandırılması ve İngilizce'deki tuhaf ya da küçültücü kullanımların azaltılması anlamına geldiğini söylüyor. Eleştirmenler ise bunun kozmetik olduğunu ve kendi başına ülkenin karşılaştığı daha derin ekonomik veya siyasi zorlukları değiştiremeyeceğini belirtiyor.

Dilbilimciler, durumun benzersiz olmadığını belirtiyor. Yer adları ve ulusal markalar zaman zaman değişebilir. Ancak Türkiye örneği, orijinal sorunun yüzyıllar öncesine dayanan bir isim hatasına dayanması nedeniyle dikkat çekici.

Bir kuşun adı, ticaret ve zamanla taşınarak, bir ülkenin küresel imajını şekillendirmek için modern bir diplomatik ve pazarlama kampanyasını tetiklemeye yardımcı oldu.